آقای دکتر لطفاً در مورد پروژه های معماری و شهرسازی خودتان توضیح دهید؟
من پروژه های معماری و شهرسازی متعددی در ایران و در خارج از کشور انجام داده ام که فهرست آن را در کارنامه من دارید در مورد چهار پروژه که جنبه ملی و مملکتی دارند صحبت کنم که عبارتند از:
1- پارک ملت در تهران
2-مجتمع مذهبی زیارتی شاهچراغ (ع)در شیراز
3-منطقه توریستی کرانه های دریای خزر (استان های گلستان، مازندران و گیلان)
4-شهر جدید لواسان در شرق تهران
پارک ملت
قبل از اینکه در مورد خود پروژه صحبت کنم خاطرم آمد که چند سال پیش یعنی در اردیبهشت ۱۳۸۴ که یک کنفرانس بین المللی در مورد شهرهای جدید برگزار کردیم و من دبیران کنفرانس بودم تعداد زیادی مهمان خارجی داشتیم که از معماران و شهر سازان معروف جهان بودند اکثر آنها در هتل استقلال سکونت داشتند اکثر این مهمانان خارج از برنامه کنفرانس به دلیل نزدیکی هتل به پارک ملت از آنجا بازدید کرده بودند و از من توضیحاتی می خواستند وقتی دانستند که طراح اصلی پارک خود من بوده‌ام کنجکاوی شان بیشتر شد با تعدادی از آنها به پارک رفتیم و من توضیحات مفصلی در محل به آنها دادم.
آغاز پروژه پارک به پنج شش سال قبل از انقلاب اسلامی بر می گردد . کارفرمای پروژه سازمان پارک ها وابسته به شهرداری تهران بود که به صورت یک سازمان مستقل عمل می‌کرد این سازمان چند قرارداد با معماران و مهندسان مشاور بستند، از جمله پارک شفق با کامران دیبا و دو پارک با مهندسین مشاور آمکو که من مدیر عامل و طراح اصلی آن بودم یکی پارک کوروش که در حال حاضر به پارک شریعتی معروف است و دیگری پارک ملت که بزرگترین پارک شهری تهران بود
پارک شریعتی دارای یک زمین شیب دار سه گوش و سنگلاخ و بدون درخت بود. در طراحی آن سعی کردم با ایجاد آبنماها و فواره ها و سیستم درختکاری کوچکی، فرم زمین را از نظر بپوشانم. این پارک کوچک در تقاطع خیابان شریعتی با بزرگراه شهید همت قرار دارد. چون می خواهم بیشتر در مورد پارک ملت صحبت کنم در مورد پارک شریعتی به همین مختصری که گفتم بسنده می کنم.
من همیشه در مورد معماری منظره (landscape architecture) علاقه‌ی بسیار داشتم بخصوص بعد از مطالعاتم در دانشگاه فلورانس – ایتالیا که درسی به نام Arte dei glardlni داشتم که ترجمه آن هنر باغسازی است و این از مواد درسی بود که به آن بسیار علاقه‌مند بودم. در مورد انواع گیاهان و درختان بررسی می کردیم. آنچه برایم جالب بود تفاوت آن با طراحی ساختمان بود به این معنی که وقتی در معماری طرح ساختمانی را می دهیم طرحی ثابت است ولی در معماری منظر طرحی که برای یک باغ می‌دهیم با رشد گل،گیاه و درختان تغییر میکند سایر مشخصات گیاهان را مانند نوع و رنگ برگ‌ها، نوع گل‌ها و زمانی که گل می‌دهند. درختانی که در تمام سال سبز می مانند مانند کاج و سرو و درختانی که بهار و خزان دارند مانند چنار و سپیدار و غیره را در طراحی منظر بدانیم. برگردیم به بحث پارک ملت!
زمین پارک ملت، زمینی بود به صورت تپه ماهور ، بدون درخت و بدون آب! من قبل از طراحی چندین بار به محل رفتم. فکر می کردم چه طرحی برای چنین زمینی با این موقعیت و مشخصات می‌شود داد . وقتی به تاریخ باغسازی در ایران مراجعه کردم. متوجه شدم که اکثر باغ‌های ایرانی در زمینه هایی مسطح و یا با شیب کم و شیب یک طرفه ایجاد شده‌اند مثل باغ فین کاشان، باغ های شیراز، یزد و کرمان و غیره که دارای فرم مهندسی و تقسیم بندی های مربعی با مربع مستطیل با آبنما ها و درختان و گیاهان هستند. در خارج از ایران در تاریخ باغ سازی دو نوع باغ شهرت دارد که یک باغ های رسانس اروپا که نمونه های معروف آن در ایتالیا و فرانسه است و دیگری باغ انگلیسی که ریشه در باغ سازی چینی و خاور دور دارد. باغ رسانس مانند باغ ایرانی نظم هندسی دارد و در فضا های مسطح با پله های مسطح ایجاد شده‌اند ولی باغ انگلیسی دارای نظم هندسی نیست و به طبیعت و فرم طبیعی جنگل‌ها و فضاهای سبز نزدیک است. بررسی های اولیه که روی موقعیت و فرم زمین انجام دادم مرا به سوی فرم باغ‌های انگلیسی هدایت کرد، شروع کردم به تهیه کروکی های اولیه با این ایده که حتی الامکان حالت تپه‌ای ماهوری زمین حفظ شود نکته جالب اینکه سازمان پارک‌ها در آن زمان یک معمار انگلیسی به نام آقای پولن استخدام کرده بود که به پروژه پارک ها که توسط معماران و مشاوران ایرانی تهیه شده نظارت و بررسی کنند. در جلساتی که با ایشان داشتم از ایده‌ها و طرح‌های من پشتیبانی کامل میکردند. ضمنا مدتی هم یک عده تصور میکردند چون مبنای طراحی من باغ انگلیسی بود و مرتباً از آن سخن می گفتم و آقای پولن هم انگلیسی بودند، پروژه پارک ملت کار ایشان است. این موضوع کاملاً خلاف واقع می‌باشد ایشان فقط مشاور سازمان پارک‌ها برای بررسی کلیه طرح های پارک ها بودند و نظرات کارفرمایی روی پروژه می دادند. در طرحی پارک علاوه بر خیابان های سه الی چهار متری که پیاده راه هایی در رابطه با شیب و فرم زمین بودند و در عین حال ماشین های سرویس می توانستند برای امور باغبانی در آن تردد کنند. عنصر مهم و اصلی پارک دریاچه بود. با بررسی که روی توپوگرافی زمین انجام گرفت دریاچه را در قسمت مرتفع پارک پیش بینی کردم جایی را در نظر گرفتم که هم خاک برداری کمی می‌خواست و هم بسترسازی آن آسان‌تر بود، درجلوی آن(سمت جنوب شرقی دریاچه) یک سد ۱۷متری طراحی کردم که پله بندی های مفصل آن که امروز از بلوار ورودی پارک دیده میشد درحقیقت پشت بند دیوارشده است. درواقع محل انتخابی فضایی دره مانند بود که با بستن سد درجلوی دره آبی که از نهر کرج میگرفتیم درآن جمع میشد .درابیاری پارک نیز از آب دریاچه استفاده میکردیم و بعدهاچاه هم زده شد، ضمناچون آب دریاچه دائما برای آبیاری تخلیه ومجددپرمیشد نیازی به تسویه وکلرزنی نداشت، به همین دلیل درآب دریاچه ماهی ومرغابی نیز میتوانستند شنا کنند.برای درختکاری، آن روزها مثل حالا گلخانه های بزرگ و متعدد درتهران وجودنداشت و در زمان درختکاری فضای بزرگی را برای کاشت نهال به صورت موقت درنظر گرفتیم که بعدها از این نهال‌ها درکاشت درختان پارک استفاده شد. درمورد سایر عناصر مورد نیاز ،پارک،رستوران،کافی شاپ لازم بود که آن را در محل جزیره مانندی دردریاچه طراحی کردم ودر قسمت غرب آن مکان بزرگی،برای حیوانات اهلی مانند اهو،خرگوش و بزکوهی طراحی کردم همراه با یک قفس بزرگ برای پرنده‌ها؛ اسکیس های آن را تا سال ها داشتم.یادم هست روی لغت قفس پرندگان خط کشیدم ونوشتم (خانه پرندگان)سعی میکنم این اسکیس هارا برایتان پیدا کنم. این قفس یا خانه پرندگان عیناً ساخته شد و هنوز هم موجود است. در آن زمان اسکیت کردن بین بچه ها و نوجوانان طرفدار زیادی داشتیک قسمت نسبتا وسیع را با کف سازی های خاص برای اسکیتینگ طراحی کردیم، که عیناً ساخته شد.
بعداز انقلاب اسلامی شهرداری قسمت هایی را اضافه کردند مانند:مجسمه،کبوتر یا اتاقک کنار دریاچه برای قایق سواری و غیره که با نوع طراحی های قبلی متفاوت است. توصیه میکنم تعدادی عکس و نقشه از این پارک را ضمیمه این مصاحبه کنید تا علاقه مندان راحت تر به آنچه خدمتتان گفتم پی ببرند.
آقای دکتردقیقا چقدر ساخت پارک طول کشید ؟
تهیه و تصویب طرح عملا طولانی تر از ساخت آن شد، ولی قسمت عمده عملیات اجرایی حدود سه سال به درازا کشید.
